راهنمای سفر به رشت

رشت شهر رد شدن نیست، شهر ماندن است، شهر دوباره آمدن است. این جملات اغراق‌آمیز نیست چون جاهای دیدنی رشت آنقدر جذاب و متنوع است که فهرست کردن و انتخاب از بین آنها کار را برای گردشگرانی که می‌خواهند در یکی دو روز کل شهر را ببینند سخت می‌کند.

۱. موزه و خانه میرزا کوچک خان

داستان زندگی میرزا کوچک خان جنگلی با مهمترین وقایع تاریخی اواخر دوران قاجاریه پیوند خورده است. به همین دلیل آشنایی با این بزرگ‌مرد تاریخ و آشنایی با آن باعث می‌شود با بخش مهمی از تاریخ ایران آشنا شوید.

میرزا در اتفاقات انقلاب مشروطه‌، تصرف تهران، جنگ با روس‌ها و انگلیسی‌ها و مبارزات داخلی نقش پررنگی داشته است.

اگر قرار باشد از بین مشاهیر گیلانی یک نفر انتخاب شود، بدون شک آن میرزا کوچک خواهد بود. به همین دلیل نماد اصلی مرکز شهر رشت، مجسمه میرزا است.

محله استادسرای رشت از زمان‌های قدیم محل زندگی خانواده پدری میرزا بود. خانه‌ای که حالا به عنوان موزه میرزا کوچک برای عموم بازگشایی شده در اصل بخش باقیمانده از خانه پدری است. خانه‌ای که میرزا کوچک خان در آن متولد و بزرگ شد و بعد از آن برای تحصیل به قزوین و تهران رفت.

این خانه دو طبقه با سازه چوبی به سبک خانه‌های قدیمی قاجاریه ساخته شده است. دو راه پله در دو طرف به طبقه دوم می‌رسد. خانه میرزا کوچک‌ خان ۴ اتاق دارد که اتاق‌ها به همدیگر و ایوان راه دارند.

طبقه پایین نمایشگاه دائمی کتاب‌های مرتبط با نهضت جنگل، انقلاب مشروطه و گیلان است. در طبقه دوم لوازم زندگی، ظروف قدیمی، اسناد تاریخی و… برای بازدید عموم قرار داده‌اند. در ایوان هم تصاویری از میرزا کوچک خان و اعضای جنبش جنگل روی ستون‌ها نصب شده است.

از دیدنی‌های جالب این خانه، گهواره میرزا کوچک خان با قدمت ۱۵۰ سال، سلاح‌ کمری، ظروف غذا، رادیو، دوربین عکاسی، تلفن و کتاب‌های قدیمی است.

۲. موزه میراث روستایی گیلان

با شنیدن نام «موزه» فضای بسته و پر از اشیا تاریخی به ذهن انسان می‌رسد در حالی که همه موزه‌ها اینطور نیستند.

موزه‌های فضای باز از انواع جذاب موزه در دنیا هستند که خوشبختانه در گیلان یکی از آنها را داریم. موزه میراث روستایی گیلان، موزه‌ای مختص خانه‌های روستایی گیلان است.

در ادامه متوجه خواهید شد چرا این موزه را باید در فهرست جاهای دیدنی رشت برای سفر بعدی خود قرار دهید.

آب و هوای همیشه بارانی، اقلیم مرطوب و محیط جنگلی گیلان باعث شده تا از زمان‌های قدیم خانه‌ها با هدف سازگاری با این شرایط ساخته شوند. نکته جالب اینجاست که همه خانه‌های گیلان یک شکل نیستند؛ در واقع سبک و معماری خانه‌های گیلان به ۹ منطقه قابل تقسیم است.

در ساخت این خانه‌ها از تکنیک‌ها و مهارت‌های خاصی از طراحی تا ساخت و نگهداری استفاده می‌شود که برای بازدیدکنندگان بسیار جالب است.

مساحت موزه میراث روستایی گیلان حدود ۲۶۰ هکتار است و مساحت پارک جنگلی سراوان حدود ۱۴۸۰ هکتار است. پس اگر به ماجراجویی در یک پارک جنگلی بکر هم علاقه دارید این یک فرصت عالی است.

اگر این موزه را در فهرست جاهایی که باید در شمالگردی بعدی بروید نوشتید، حواستان باشد که برای آن حداقل نصف روز در نظر بگیرید.

خانه‌‌هایی که در این موزه قرار دارند هرکدام از روستایی در گوشه و کنار گیلان به این مکان منتقل شده است. آنها را در مبدا واچینی و در موزه دوباره سرهم کرده‌اند. راهنماهای موزه به گروه‌های بازدید کننده توضیح می‌دهند که چطور بعد از زلزله رودبار این ایده مطرح شد و خانه‌ها چطور به اینجا منتقل شدند.

در کنار بازدید از خانه‌ها می‌توانید لباس محلی بپوشید و سلفی‌های به یادماندنی بگیرید، از مزه غذاهای محلی که در همانجا توسط زنان بومی در حال پخت است لذت ببرید و اگر شانس داشته باشید در جشنواره‌های فرهنگی، تفریحی و آئینی که در موزه میراث روستایی برگزار می‌شود شرکت کنید.

اینجا سعی شده تا نمایشگاهی از فرهنگ، آداب و رسوم، بافت و تمدن گیلان برای مهمان‌ها فراهم شود. به همین دلیل علاوه بر خانه‌ها، سازه‌های دیگری مثل انبار برنج، محل پرورش کرم ابریشم، تنورهای نان‌پزی، کوره ذغال، کارگاه آهنگری، باغچه سبزیجات و … بازسازی شده‌اند.

۳. کاروانسرای عباسی گیلان

چهار کیلومتر بعد از امام‌زاده هاشم از سمت قزوین و ۳۵ کیلومتر نرسیده به شهر رشت در سمت راست جاده کاروانسرایی از عصر صفوی به نام لات یا عباسی میزبان گردشگران و مسافران است. لات به معنی زمین‌های صاف کنار رود است و به موقعیت مکانی کاروانسرا اشاره می‌کند.

کاروانسرای عباسی در دوران حمله روس‌ها تبدیل به پادگان نظامی شده بود که همین کاربری نابجا باعث آسیب زیادی شد. در سال‌های اخیر آن را تعمیر کردند حالا کاربری آن رستوران و اقامتگاه مسافران است. قطار گردشگری گیلان هم مسافران را در کنار این کاروانسرا پیاده می‌کند تا در برنامه‌های تفریحی و فرهنگی مثل اجرای موسیقی و نمایش حاضر شوند.

برای گردشگرانی که از تهران به رشت می‌آیند توقف در ۴ تا از جاهای دیدنی رشت که همه نزدیک هم هستند یعنی پارک جنگلی سراوان، امام‌زاده هاشم، موزه میراث روستایی و کاروانسرای عباسی پیشنهاد می‌شود.

4. خانه ابریشمی

یکی از جاهای دیدنی رشت که کمتر گردشگر غیرگیلانی از آن خبر دارد خانه ابریشمی است. دلیل این بی‌خبری هم واضح است؛ متاسفانه این خانه در حال حاضر در اختیار اداره بنیاد ملی نخبگان استان گیلان است.

درست است که این عمارت زیبا برای بازدید آماده نشده اما با رعایت نکاتی مثل رفتن در ساعت اداری و اجازه گرفتن از مدیریت مجموعه می‌توان از بخش‌هایی که درهای آن قفل نیستند بازدید کرد.

خانه ابریشمی را کلانتر رشت به نام حاج میر اسماعیل حاکمی ساخت اما بعدها توسط وراث در سال ۱۳۱۸ خانه به حاج میرزا احمد ابریشمی فروخته شد. نام ابریشمی هم از همان موقع روی خانه ماند.

عمارت شامل ساختمانی بزرگ در دوطبقه و حیاطی پر از درخت، گل و گیاه و یک حوض بزرگ است. با این که بازسازی‌های غیراصولی برای استفاده اداری از بنا انجام شده است اما ساختار و نماکاری‌های زیبای این ساختمان قجری هنوز قابل مشاهده هستند.

پله‌ها و نرده‌های چوبی، سقف‌های آینه‌کاری و گچ‌بری شده و دیوارهای پر از نقش‌و‌نگار رنگارنگ در داخل اتاق‌ها چشم‌نوازی می‌کنند. دو تالار عمارت ابریشمی با نام تالار آیینه و تالار چینی که حاوی ظروف و لوازم دکوری هستند به روی عموم باز نیست.

هرچند حال و روز عمارت تعریف چندانی ندارد اما برای عاشقان تاریخ و معماری تماشا و عکاسی از ایوان تمام پنجره‌ای، دیوار‌های آجری و در و پنجره‌های چوبی جالب خواهد بود.