کلیسای چورا استانبول

کلیسای چورا استانبول

کلیساها، مساجد و موزه‌ها از مکان‌های دیدنی هر شهر و کشوری محسوب می‌شوند. در تور ترکیه یکی از مورد توجه ترین مکان‌های دیدنی، کلیسای چورا استانبول (Chora Church) است.

این کلیسا که در حال حاضر با نام موزه کاریه (Kariye Museum) شناخته می‌‌شود، در ابتدا یک کلیسا بود که در قرن چهارم هجری ساخته شد، در دوره عثمانی به مسجد تغییر کاربری یافت و پس از سرنگونی حکومت عثمانی و برقراری جمهوری ترکیه به موزه تبدیل شد. یکی از جاذبه‌های منحصر به فرد این موزه، کاشی‌ها و نقش‌های دیوارها و سقف هاست که بسیاری از داستان‌های معروف دین مسیحیت را به زیبایی به تصویر کشیده است. در کلیسای چورا استانبول سبک معماری و هنر چند دوره مختلف از تاریخ، از قرن 4 میلادی تا به امروز، یک‌جا وجود دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی این کلیسا بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

معرفی کلیسای چورا استانبول

کلیسای چورا استانبول در غرب این شهر و در محله‌ای به نام فتیح واقع شده است. ساختمان اصلی کلیسای چورا استانبول در قرن چهارم میلادی به دست یونانی‌ها ساخته شده است؛ آن هم در زمانی که کشور کنونی ترکیه تحت امپراتوری بیزانس قرار داشت. این کلیسا در ابتدا، کلیسای منجی مقدس چورا نام گرفت. چورا در زبان انگلیسی، کورا هم تلفظ می شود. به همین دلیل ممکن است این کلیسا را با این نام هم شناخته باشید. کلمه چورا به به معنی محل خارج از شهر است. مکان فعلی کلیسای چورا در آن زمان پشت دیوارهای قسطنطنیه بود و به همین خاطر به این نام معروف شد؛ با این حال زمانی که تئودوسیوس دوم دیوارهای جدید قسطنطنیه کبیر را در سال 414 ساخت، کلیسای چورا هم به بخشی از شهر تبدیل شد. البته بخش اعظم ساختمان‌های فعلی این کلیسا بین سال‌های 1077 تا 1081 ساخته شده است.

در آن زمان این کلیسا به سبک معماری مرسوم آن دوران یعنی دوره بیزانس به شکل صلیب بازسازی شد. ساختمان فعلی کلیسا بیشتر از بازسازی مربوط قرن 12 باقی مانده است. اما جذاب‌ترین بخش کلیسای چورا استانبول، یعنی کاشی‌ها و نقش و نگاره‌ی دیوارها که داستان‌های مختلف آیین مسیحی را به تصویر کشیده است، بین سال‌های 1315 تا 1321 انجام شده است. این تزئینات و کاشی کاری‌ها جزء بهترین نمونه‌های هنری آن دوران است. البته بخشی از این نگاره‌ها به دلیل زلزله‌های پیاپی در دوران‌های مختلف تخریب شده‌‍‌اند و البته بارها نیز این کلیسا دستخوش تغییرات و بازسازی‌های مداوم قرار گرفته است.

این کلیسا اما در طول تاریخ حوادث مختلفی را پشت سر گذاشته است. از جمله آن که در زمان سلطنت بایزید دوم، پادشاه عثمانی، دستور داده شد که کلیسای چورا استانبول به مسجد تبدیل شود. آن هم به این دلیل که در آن زمان ترکیه یک کشور اسلامی بود و مخالفت‌های زیادی از جانب حکومت با دین مسیحیت وجود داشت. زمانی که این کلیسای زیبا به مسجد بدل شد، بسیاری از نقش و نگارهای این کلیسای با عظمت و زیبا در زیر لایه‌ای از گچ مدفون شد. علاوه بر آن، محراب و مناره‌ای در مجاورت ساختمان کلیسا ساخته شد تا محل برپایی نماز مسلمانان باشد. با سقوط امپراتوری عثمانی و ظهور آتاتورک، کشور ترکیه دچار تحولات فرهنگی زیادی شد.

در آن زمان توجهات به آثار فرهنگی و تاریخی کشور معطوف شد. در کنار تمام تحولات فرهنگی، بنا شد که این ساختمان نیز تبدیل به موزه شود تا یک مکان مهم در شهر استانبول برای بازدید گردشگران ترک و اروپایی فراهم شود. در سال 1945 چند باستان شناس مامور شدند نگاره‌های باستانی و کاشی‌کاری‌های زیبای کلیسای چورا را از گچ پاک کنند و آن‌ها را در معرض دید قرار دهند. با تلاش‌های باستان شناسان و مرمت کاران، این کاشی‌ها کم کم از زیر گچ بیرون آمدند. از آنجایی که برخی از آن‌ها در این پروسه آسیب دیده بودند، بسیاری از آن‌ها بازسازی و مرمت شدند. پس از اتمام کار مرمت در سال 1985، کلیسای چورا با عنوان جدید موزه کاریه در معرض بازدید عموم مردم قرار گرفت.

به خاطر همین سیر تاریخی، کلیسای چورا استانبول هم اکنون ترکیبی است از سبک معماری و هنری دوران امپراتوری یونان باستان و آیین مسیحیت آن دوران، دوران امپراتوری عثمانی و آیین اسلامی و همچنین دوران جمهوری ترکیه که بازسازی و مرمت موزه را انجام داده است. شما هنگام بازدید از این کلیسا، مسلما متوجه طیف گسترده‌ای از هنرها و فرهنگ‌ها می‌شوید که بر ساخت این کلیسا تاثیر گذاشته‌اند.

در کلیسای چورا استانبول چه چیزهایی می بینیم؟

اما مهمترین سوال این است که قرار است در این کلیسا چه چیزهایی را مشاهده کنیم. کلیسای چورا استانبول که مساحتی حدود 742 متر مربع دارد، به لطف دکوراسیون داخلی و نگاره‌های مربوط به قرن‌های گذشته که به خوبی نگه‌داری و مرمت شده اند، یک کلیسای ویژه و منحصر به فرد به حساب می‌آید. از همان دور که به این کلیسا نزدیک می‌شوید، بنای بیرونی کلیسا، همان ساختمان صلیبی شکل قدیمی را می‌بنید که شکوه و زیبایی خاصی دارد و شما را مجذوب خود می‌کند. این بنا به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: سالن ورودی یا نارتکس (Narthex)، ساختمان اصلی یا نائوس (Naos) و معبد جانبی که در یونانی به آن پاراکلسیون (parecclesion) می‌گویند و جزء جدانشدنی معماری دوره بیزانس است. هر کدام از این بخش‌ها، کاشی‌ها و نقاشی‌های منحصر به فردی را در خود جای داده‌اند. هریک از این نگاره‌ها نیز داستانی منحصر به فرد در دل دارند که مطمئنا راهنماهای کلیسا آن‌ها را برای شما بازگو خواهند کرد. در بدو ورود به کلیسا هم در صورت تمایل، هدفون‌هایی در اختیار شما قرار می‌گیرد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید داستان هر نقاشی و هر بخش از کلیسا را در حال بازدید، گوش کنید.

اگر از درب اصلی که در قسمت غربی کلیسای چورا استانبول واقع شده است، بازدید را آغاز کنید، وارد فضای نارتکس خواهید شد که خود آن به دو بخش نارتکس خارجی و نارتکس داخلی تقسیم شده است. در نارتکس خارجی موزاییک‌هایی قرار دارد که نگاره‌های روی آن‌ها روایت‌های دینی و تاریخی مختلفی را بازگو می‌کنند. این روایت‌ها شامل رویای یوسف و سفر به بیت اللحم، تولد مسیح، سفر مگی، دادرسی شاه هرود، معجزه‌های مسیح و پرواز به مصر هستند و همچنین نقاشی‌هایی از صحنه‌های تاریخی مثل دو نقاشی از قتل عامی که دستور آن را پادشاه هرود داده بود، مادران عزادار و بسیاری تصاویر تاریخی و مذهبی دیگر در این بخش از کلیسای چورا قرار دارند.

نارتکس داخلی که در موازات نارتکس خارجی ساخته شده است، دارای دو گنبد است که گنبد کوچک در ورودی این فضا و گنبد بزرگ بین ساختمان اصلی کلیسای چورا استانبول و معبد جانبی واقع شده اند. در این فضا نگاره‌هایی از سنت پیتر، سنت پل، مسیح و مریم، اجداد حضرت مسیح و چندین نقاشی دیگر که هرکدام بخش‌های دیگری از آیین مسیحیت را بازگو می‌کنند، به چشم می‌خورد. درهای مرکزی نارتکس داخلی به فضای اصلی کلیسا منتهی می‌شوند. بزرگترین گنبد کلیسای چورا استانبول بر فراز مرکز این سالن قرار گرفته است. دو گنبد کوچکتر هم در قسمت شمالی و جنوبی این سالن ساخته شده اند. بر روی هرکدام از این گنبدها و همچنین دیواره های نائوس نقش‌هایی قرار گرفته است که از آن جمله می‌‌توان از نگاره خوابگاه ویرجین، پیش از عروج به بهشت، خواب آخر او، مریم با فرزند و مسیح در حال بغل کردن یک نوزاد، نام برد.

آخرین فضای قابل بازدید موزه کاریه یا کلیسای چورا استانبول، عبادتگاه جانبی آن است. درب سمت راست سالن نارتکس داخلی به عبادتگاه کوچکی باز می‌شود که از آن برای مراسم‌های خاکسپاری و یادمان‌های خانوادگی استفاده می‌شده است. این عبادتگاه کوچک، فضایی روحانی و آرامش‌بخش دارد که بازدید از آن را حتما به شما توصیه می‌کنیم. البته یک راهرو کوچک و باریک این عبادتگاه را به سالن اصلی کلیسا متصل می‌کند که در این راهرو دو تا اتاق کوچک نیز جای گرفته است. دیوارهای عبادتگاه نیز مثل بقیه بخش‌های کلیسا با نقاشی‌های مختلفی زینت داده شده است. نقاشی رستاخیز مسیح، ویرجین و کودک، دادگاه آسمانی فرشتگان و نقشی از موسی دیوارهای معبد جانبی را پوشانده‌است. تماشای تمام این نقاشی‌ها خودش می‌تواند ساعت‌ها شما را مشغول به خود کند.

چطور به کلیسای چورا استانبول برویم؟

اگر با توجه به مواردی که گفتیم، به این کلیسا علاقمند شده‌اید، حتما می‌خواهید بدانید که چطور به این کلیسای تاریخی برسید.از آنجایی که این کلیسا در شهر استانبول از شهرت بالایی برخوردار است، رسیدن به آن اصلا سخت نیست. کلیسای چورا یا همان موزه کاریه در خیابان کاریه، واقع در محله فتیح استانبول قرار دارد. اگر بخواهید از حمل و نقل عمومی استفاده کنید، باید با تراموای خط T1 از سلطان احمد (Sultanahmet) به ایستگاه توپکاپی (Topkapi) بروید. از آن‌جا به خط T4 رفته و در ایستگاه ادیرنکاپی (Edirnekapi) پیاده شوید. از آن ایستگاه تا کلیسای چورا استانبول، حدود ده دقیقه پیاده روی خواهید داشت.

البته اگر دارای گوشی هوشمند و اینترنت پر سرعت هستید، بهتر است حتما از نقشه و جی پی اس کمک بگیرید تا با خیال راحت به کلیسا برسید. امکان بازدید از کلیسای چورا استانبول از ساعت 9 تا 19 هر روز به جز چهارشنبه‌ها فراهم است و بهتر است برای بازدید از همه جای این کلیسای زیبا حداقل دو ساعت زمان در نظر بگیرید.

 همچنین جهت رزرو  تور ترکیه می توانید با کارشناسان ما در سامانه رزرواسیون تریپ پلاس تماس بگیرید. 41365-021